Η διαχείριση των αποβλήτων στην Ελλάδα είναι προβληματική και σε πολλά σημεία αρκετά βήματα πίσω σε σχέση με τις υπόλοιπες αναπτυγμένες χώρες (ειδικά της Βόρειας Ευρώπης). Παρ’ όλα αυτά, για αρκετά ρεύματα αποβλήτων, όπως οι συσκευασίες, τα ελαστικά των οχημάτων, οι μπαταρίες κτλ., έχουν αναπτυχθεί συστήματα εναλλακτικής διαχείρισης, τα οποία διαχειρίζονται τα συγκεκριμένα απόβλητα.
Τα συστήματα εναλλακτικής διαχείρισης (ΣΕΔ) έχουν δημιουργηθεί από τους διαχειριστές (παραγωγούς και εισαγωγείς) του εκάστοτε ρεύματος αποβλήτου γιατί αυτοί είναι υποχρεωμένοι από την νομοθεσία είτε να οργανώσουν είτε να συμμετέχουν σε ΣΕΔ. Τα ΣΕΔ μπορεί να είναι ατομικά ή συλλογικά και εγκρίνονται και ελέγχονται από τον Ελληνικό Οργανισμό Ανακύκλωσης (ΕΟΑΝ).
Ο πρώτος νόμος ο οποίος έθεσε κάποια κριτήρια για την δημιουργία και την λειτουργία των ΣΕΔ κυρίως των συσκευασιών αλλά και των υπολοίπων ρευμάτων αποβλήτων είναι ο Ν. 2939/2001. Αυτός ο νόμος τροποποιήθηκε αργότερα από τον Ν. 3854/2010. Κατόπιν, το 2017 πραγματοποιήθηκε μια τελευταία ριζική τροποποίηση με τον Ν. 4496/2017, μέσω του οποίου πραγματοποιήθηκαν ριζικές αλλαγές στην λειτουργία των ΣΕΔ, παρά τις αντιδράσεις αρκετών συστημάτων.
Αυτή την στιγμή λειτουργούν στην Ελλάδα 22 εγκεκριμένα ΣΕΔ για 7 διαφορετικά ρεύματα αποβλήτων (συσκευασίες, μπαταρίες και συσσωρευτές, απόβλητα ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού, χρησιμοποιημένα ελαστικά οχημάτων, απόβλητα λιπαντικών ελαίων, οχήματα τέλους κύκλου ζωής και απόβλητα εκσκαφών, κατασκευών και κατεδαφίσεων). Το πιο γνωστό ΣΕΔ για τις συσκευασίες και τα απόβλητα των συσκευασιών (μέταλλα, πλαστικό, γυαλί, χαρτί-χαρτόνι) είναι η Ελληνική Εταιρεία Αξιοποίησης Ανακύκλωσης (ΕΕΑΑ ΑΕ), η οποία ιδρύθηκε το 2001 και λειτουργεί το γνωστό σύστημα των μπλε κάδων ανακύκλωσης που έχουν τοποθετηθεί σχεδόν σε όλους τους Δήμους της χώρας. Επίσης, υπάρχουν άλλα 3 ΣΕΔ για τις συσκευασίες, η Ανταποδοτική Ανακύκλωση, η ΚΕΠΕΔ ΑΕ και ένα μικρό ατομικό σύστημα της αλυσίδας σούπερ μάρκετ ΑΒ Βασιλόπουλος.
Το μοναδικό ΣΕΔ για τα απόβλητα λιπαντικών ελαίων των οχημάτων είναι η ΕΝΔΙΑΛΕ ΑΕ (πρώην ΕΛΤΕΠΕ), η οποία λειτουργεί τα τελευταία 15 περίπου χρόνια. Ομοίως, ένα ΣΕΔ λειτουργεί και για τα χρησιμοποιημένα ελαστικά των οχημάτων η ECOELASTICA και ένα ΣΕΔ υφίσταται για τα οχήματα τέλους κύκλου ζωής η Εναλλακτική Διαχείριση Οχημάτων Ελλάδας (ΕΔΟΕ).
Συνεχίζοντας, όσον αφορά τα απόβλητα μπαταριών και συσσωρευτών, τα πιο γνωστά ΣΕΔ είναι η ΑΦΗΣ ΑΕ και το ΣΥΔΕΣΥΣ ΑΕ. Η ΑΦΗΣ διαχειρίζεται τις φορητές ηλεκτρικές στήλες (τις απλές μικρές μπαταρίες που χρησιμοποιούμε όλοι μας) συλλέγοντας τες με τους γνωστούς μικρούς κυλινδρικούς κάδους που υπάρχουν σε σχολεία, δημόσιες υπηρεσίες, καταστήματα κτλ. και το ΣΥΔΕΣΥΣ διαχειρίζεται χρησιμοποιημένους συσσωρευτές οχημάτων και βιομηχανίας. Επίσης, υπάρχουν 2 ακόμη ΣΕΔ για τους συσσωρευτές, η Re-Battery ΑΕ και η COMBATT ΑΕ.
Τα απόβλητα ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού (ΑΗΗΕ) (ουσιαστικά οι ηλεκτρικές και ηλεκτρονικές συσκευές) διαχειρίζονται από την ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ ΣΥΣΚΕΥΩΝ ΑΕ, ενώ η ΦΩΤΟΚΥΚΛΩΣΗ ΑΕ διαχειρίζεται αποκλειστικά απόβλητα λαμπτήρων. Κάδους ανακύκλωσης ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών συσκευών και λαμπτήρων θα βρούμε σε αρκετά καταστήματα ηλεκτρικών ειδών, σούπερ μάρκετ κτλ. Τέλος, για τα απόβλητα εκσκαφών, κατασκευών και κατεδαφίσεων (ΑΕΚΚ) (δηλ. τα μπάζα) υπάρχουν 9 ΣΕΔ, τα 5 με έδρα την Νότια Ελλάδα (ΣΑΝΚΕ ΕΠΕ, ΣΕΔΠΕΚΑΤ ΑΕ, ΑΑΝΕΛ, Αποστολάκης και Σία ΟΕ, Ανακύκλωση ΑΕΚΚ Αττικής ΑΕ) και τα 4 με έδρα την Βόρεια Ελλάδα (ΑΝΑΒΕ ΑΕ, Κουφίδης-Κτενίδης και Σία ΟΕ, ΑΝΑΚΕΜ ΑΕ, Ψαρράς-Εναλλακτική Διαχείριση ΑΕΚΚ).
Συμπερασματικά, η εναλλακτική διαχείριση αποβλήτων στην Ελλάδα έχει βελτιωθεί σημαντικά με την βελτίωση της νομοθεσίας και τις συνεχείς προσπάθειες των ΣΕΔ. Παρ΄όλα αυτά, απαιτούνται αρκετές ακόμη ενέργειες για την βελτίωση της εναλλακτικής διαχείρισης, κυρίως με την δημιουργία νέων ΣΕΔ και για άλλα ρεύματα αποβλήτων (ρούχα, έπιπλα κτλ.).
Μηνάς Μήνογλου
Διπλ. Μηχανικός Περιβάλλοντος, M.Sc.
Πηγή: aeiforianews.gr
